Thốt Nốt là vùng nông nghiệp trù phú của thành phố Cần Thơ và cũng là nơi có nhiều địa chỉ văn hóa đã hàng trăm năm và nhiều làng nghề truyền thống, có cả một "bảo tàng" văn hóa Champa của ông Tạ Mân, vườn cò Bằng Lăng và cù Lao Tân Lộc xanh tươi với nhiều nhà cổ… Lần này chúng tôi khám phá một nhà cổ nằm ở ven bờ sông Hậu.
Phòng khách với vật dụng nội thất từ những năm đầu thế kỷ XIX. Ảnh: Lâm Văn Sơn
Từ trung tâm quận Thốt Nốt, chúng tôi theo quốc lộ 91 hướng về thành phố Cần Thơ khoảng 2 cây số thì nhìn thấy một con lộ nhỏ phía bên trái. Con lộ này có tên là lộ Bà Cả - tên người dân thường gọi nữ chủ nhân của ngôi nhà cổ từ thuở vàng son. Lộ rộng 4 mét, ô tô thời xưa có thể chạy được. Lộ Bà Cả băng qua một cánh đồng rộng lớn, chạy ra đến mé rạch Cái Ngãi khoảng chừng 1km rồi quẹo trái chừng 100 mét là đến ngôi nhà cổ của ông Cả Bá. Từ con đường xuyên ruộng này, xa xa là đã có thể nhìn thấy dáng dấp kiến trúc của ngôi nhà xưa đó rồi.
Nhà cổ ông Cả Bá nhìn từ bên ngoài, bên kia con rạch Cái Ngãi. Ảnh: Lâm Văn Sơn
Đây là cụm nhà cổ gồm ba ngôi do ba anh em ruột của ông Cả Bá mà ngày xưa người ta nói rằng gia đình này mấy anh em đều "chơi" nhà cổ và đồ cổ mà xây dựng nên. Giờ đây, chỉ còn một cái lớn nhất trong ba ngôi nhà cổ vẫn còn nguyên vẹn nội thất, đồ đạc thuở xưa. Cụm nhà cổ này nằm trong khu vực Quy Thạnh 2, thuộc phường Trung Kiên, quận Thốt Nốt, thành phố Cần Thơ.
Nhà cổ ông Cả Bá được khởi công xây dựng từ năm 1918 và hoàn thành năm 1925. Nhà xây tường gạch theo lối kiến trúc Pháp nhưng lại mang đậm nét truyền thống Nam bộ là ba gian hai chái, mái lợp ngói vảy cá. Kèo cột, trần nhà toàn là bằng gỗ quý.
Sau khi qua cổng chính gồm hai trụ xây gạch và hai cánh cửa sắt nặng chịch, muốn bước vào nhà lại phải qua hai cầu thang hình cánh cung để lên đến sảnh chính. Bốn phía chung quanh căn nhà là dãy hành lang rộng khoảng một mét, cột trang trí hoa văn cầu kỳ.
Mặt tiền nhà được chạm khắc và vẽ nhiều họa tiết trang trí cầu kỳ. Ảnh: Lâm Văn Sơn
Hành lang bao quanh nhà với những cây cột chạm khắc tinh xảo. Ảnh: Lâm Văn Sơn
Mặt nền ngôi nhà bị lún xuống so với các trụ cột cái nhưng vẫn giữ được nguyên vẹn kiến trúc. Hai bên nhà là hai chái của hai dãy phòng ngủ. Bài trí bên trong nhà mang đậm phong cách Á Đông. Ngay giữa phòng khách là mấy bộ trường kỷ dùng để tiếp khách, hai bộ ván gỏ và sát vách trong cùng của phòng khách là gian thờ cúng tổ tiên cùng với khí cụ của thập bát ban võ nghệ (thờ nhiều loại binh khí thời xưa).
Hai bên vách phòng khách kê nhiều tủ đứng cẩn ốc xà cừ, bên trên có ghi năm sản xuất từ 1912 đến 1920. Ngoài ra trên vách còn đính trang trí các lưỡi răng cưa của cá đao, một loài cá biển nhưng theo đồn tụng là đánh bắt được ở vùng Vàm Nao, An Giang. Cặp theo các cột chính giữa nhà là các cặp liễn đối bằng gỗ. Phiá sau là nhà kho, bếp, cầu xí và nhà tắm.
Cây đèn măng sông treo giữa phòng khách và tổ chim bên trong đã có từ nhiều năm nay. Ảnh: Lâm Văn Sơn
Điểm đặc biệt nhất ở ngôi nhà cổ này là ngay giữa trần nhà phòng khách có treo chiếc đèn măng sông, bóng đèn bị vỡ một chỗ và bên trong có một tổ chim mà trong gia đình chẳng ai nhớ nó có tự bao giờ!
Do ngày xưa đây là một trong những nhà giàu có nhất nhì vùng này nên trong khuôn viên nhà còn có kho chứa lúa nằm bên phải ngôi nhà. Ở phía trước nhà, bên trái hiện người ta đã xây dựng một chiếc cầu bắc ngang qua rạch Cái Ngãi. Đứng trên chiếc cầu này chúng tôi có thể nhìn thấy được bao quát cảnh đẹp cụm ba căn nhà cổ hòa với cỏ cây, kênh rạch.
Và cũng từ đây chúng tôi trở ra lộ cái (quốc lộ 91) bằng con đường làng rợp bóng mát quanh co, tĩnh lặng theo con rạch Cái Ngãi.
Hãy chia sẻ hình ảnh du lịch của bạn tại địa chỉ [email protected] để Ban biên tập KinhNghiemDuLich.org đăng tải lên Cổng thông tin Sổ tay du lịch và khám phá cho đông đảo bạn đọc được tham khảo và chia sẻ những cảm xúc của chính mình.
Nha co ong Ca Ba o Thot Not
Thot Not la vung nong nghiep tru phu cua thanh pho Can Tho va cung la noi co nhieu dia chi van hoa da hang tram nam va nhieu lang nghe truyen thong, co ca mot "bao tang" van hoa Champa cua ong Ta Man, vuon co Bang Lang va cu Lao Tan Loc xanh tuoi voi nhieu nha co… Lan nay chung toi kham pha mot nha co nam o ven bo song Hau.
Phong khach voi vat dung noi that tu nhung nam dau the ky XIX. Anh: Lam Van Son
Tu trung tam quan Thot Not, chung toi theo quoc lo 91 huong ve thanh pho Can Tho khoang 2 cay so thi nhin thay mot con lo nho phia ben trai. Con lo nay co ten la lo Ba Ca - ten nguoi dan thuong goi nu chu nhan cua ngoi nha co tu thuo vang son. Lo rong 4 met, o to thoi xua co the chay duoc. Lo Ba Ca bang qua mot canh dong rong lon, chay ra den me rach Cai Ngai khoang chung 1km roi queo trai chung 100 met la den ngoi nha co cua ong Ca Ba. Tu con duong xuyen ruong nay, xa xa la da co the nhin thay dang dap kien truc cua ngoi nha xua do roi.
Nha co ong Ca Ba nhin tu ben ngoai, ben kia con rach Cai Ngai. Anh: Lam Van Son
Day la cum nha co gom ba ngoi do ba anh em ruot cua ong Ca Ba ma ngay xua nguoi ta noi rang gia dinh nay may anh em deu "choi" nha co va do co ma xay dung nen. Gio day, chi con mot cai lon nhat trong ba ngoi nha co van con nguyen ven noi that, do dac thuo xua. Cum nha co nay nam trong khu vuc Quy Thanh 2, thuoc phuong Trung Kien, quan Thot Not, thanh pho Can Tho.
Nha co ong Ca Ba duoc khoi cong xay dung tu nam 1918 va hoan thanh nam 1925. Nha xay tuong gach theo loi kien truc Phap nhung lai mang dam net truyen thong Nam bo la ba gian hai chai, mai lop ngoi vay ca. Keo cot, tran nha toan la bang go quy.
Sau khi qua cong chinh gom hai tru xay gach va hai canh cua sat nang chich, muon buoc vao nha lai phai qua hai cau thang hinh canh cung de len den sanh chinh. Bon phia chung quanh can nha la day hanh lang rong khoang mot met, cot trang tri hoa van cau ky.
Mat tien nha duoc cham khac va ve nhieu hoa tiet trang tri cau ky. Anh: Lam Van Son
Hanh lang bao quanh nha voi nhung cay cot cham khac tinh xao. Anh: Lam Van Son
Mat nen ngoi nha bi lun xuong so voi cac tru cot cai nhung van giu duoc nguyen ven kien truc. Hai ben nha la hai chai cua hai day phong ngu. Bai tri ben trong nha mang dam phong cach A Dong. Ngay giua phong khach la may bo truong ky dung de tiep khach, hai bo van go va sat vach trong cung cua phong khach la gian tho cung to tien cung voi khi cu cua thap bat ban vo nghe (tho nhieu loai binh khi thoi xua).
Hai ben vach phong khach ke nhieu tu dung can oc xa cu, ben tren co ghi nam san xuat tu 1912 den 1920. Ngoai ra tren vach con dinh trang tri cac luoi rang cua cua ca dao, mot loai ca bien nhung theo don tung la danh bat duoc o vung Vam Nao, An Giang. Cap theo cac cot chinh giua nha la cac cap lien doi bang go. Phia sau la nha kho, bep, cau xi va nha tam.
Cay den mang song treo giua phong khach va to chim ben trong da co tu nhieu nam nay. Anh: Lam Van Son
Diem dac biet nhat o ngoi nha co nay la ngay giua tran nha phong khach co treo chiec den mang song, bong den bi vo mot cho va ben trong co mot to chim ma trong gia dinh chang ai nho no co tu bao gio!
Do ngay xua day la mot trong nhung nha giau co nhat nhi vung nay nen trong khuon vien nha con co kho chua lua nam ben phai ngoi nha. O phia truoc nha, ben trai hien nguoi ta da xay dung mot chiec cau bac ngang qua rach Cai Ngai. Dung tren chiec cau nay chung toi co the nhin thay duoc bao quat canh dep cum ba can nha co hoa voi co cay, kenh rach.
Va cung tu day chung toi tro ra lo cai (quoc lo 91) bang con duong lang rop bong mat quanh co, tinh lang theo con rach Cai Ngai.
Hay chia se hinh anh du lich cua ban tai dia chi [email protected] de Ban bien tap KinhNghiemDuLich.org dang tai len Cong thong tin So tay du lich va kham pha cho dong dao ban doc duoc tham khao va chia se nhung cam xuc cua chinh minh.
Nhà cổ ông Cả Bá ở Thốt Nốt
By Kinh Nghiệm Du Lịch
Thốt Nốt là vùng nông nghiệp trù phú của thành phố Cần Thơ và cũng là nơi có nhiều địa chỉ văn hóa đã hàng trăm năm và nhiều làng nghề truyền thống, có cả một "bảo tàng" văn hóa Champa của ông Tạ Mân, vườn cò Bằng Lăng và cù Lao Tân Lộc xanh tươi với nhiều nhà cổ… Lần này chúng tôi khám phá một nhà cổ nằm ở ven bờ sông Hậu.